Wypadanie włosów - rodzaje łysienia, przyczyny i najskuteczniejsze sposoby na wzmocnienie włosów

Nasilone wypadanie włosów to problem dotyczący ogromnej rzeszy osób w każdym wieku. Przyczyny wypadania włosów są bardzo zróżnicowane - od stresu i niewłaściwej pielęgnacji, poprzez niedobory pokarmowe, zaburzenia hormonalne, aż po schorzenia dermatologiczne. Jakie badania trzeba zrobić, gdy wypadają włosy i jak wzmocnić osłabione włosy?

Budowa i cykl wzrostu włosa

Każdy z nas posiada na głowie około 100 tysięcy włosów. Cechuje je asynchroniczny cykl, co oznacza, że cykl wzrostu poszczególnych włosów może być różny. Jedne włosy są w fazie wzrostu, a inne — właśnie wypadają. Dzięki temu możliwe jest stałe utrzymywanie bujnego owłosienia bez ryzyka nagłej utraty wszystkich włosów.

Na całkowity cykl życia włosa składają się trzy następujące po sobie fazy:

• anagen, czyli faza wzrostu włosa; trwa najdłużej, bo od 3 do 6 lat i może obejmować nawet 85-90% wszystkich włosów na głowie; dochodzi wówczas do intensywnego namnażania się komórek w obrębie korzenia włosa, co prowadzi do wydłużenia włosów;
• katagen, czyli trwająca około 2 tygodni faza przejściowa; na drodze przebudowy w obrębie korzenia włosa, co prowadzi do zahamowania procesu podziałów komórkowych, zanika macierz włosa, włos jest stopniowo wypychany ku powierzchni naskórka; w tej fazie znajduje się jednocześnie około 1% włosów;
• telogen to faza wypadania, obejmująca około 10-20% wszystkich włosów; dochodzi do wypadania włosa i przejścia w fazę anagenu, gdy utracony włos jest zastępowany przez nowy;

Każdy mieszek włosowy na skórze głowy może przejść około 20-30 takich pełnych cyklów.

Brak jest potrzeby bardzo szczegółowego omawiania budowy włosa. To, co pragnę podkreślić, dotyczy tego, że praktycznie cały włos jest martwą strukturą. Łodyga włosa, czyli część rosnąca poza skórą to struktura keratynowa, w której brak jest żywych komórek. Jedyną żywą częścią włosa jest cebulka, czyli struktura „zakotwiczona” w mieszkach włosowych. Jakie ma to znaczenie?

Otóż ta krótka informacja pomaga uświadomić sobie, że za wzmocnienie kondycji włosa odpowiada jedynie cebulka. To tłumaczy, dlaczego w przypadku problemów z wypadaniem włosów konieczne jest działanie „u źródła”, czyli pobudzenie pracy mieszków włosowych.

Kiedy wypadanie włosów powinno zaniepokoić?

Codzienne wypadanie niewielkiej ilości włosów jest całkowicie naturalnym zjawiskiem. Ponieważ włosy rosną w sposób niesynchroniczny, każdego dnia część z nich znajduje się w fazie katagenu. Oczywiste jest zatem, że niewielki procent włosów wypada.

Ile włosów może codziennie wypaść? Przyjęło się, że norma to około 100-150 włosów, co jest dostrzegalne zwłaszcza podczas mycia włosów i ich szczotkowania. Kiedy martwić się o wypadanie włosów? Jeśli zauważymy, że włosów wypada znacznie więcej niż zwykle, a fryzura się przerzedza — sytuacja ta wymaga baczniejszej uwagi.

Wypadanie włosów — przyczyny

Za nasilone wypadanie włosów odpowiadać może wiele czynników. Niekiedy powody są tak błahe jak gwałtowne szczotkowanie włosów, pocieranie głową o poduszkę czy ciasne upinanie włosów. Jednak bardzo często u podłoża wypadania włosów leżą konkretne zaburzenia zdrowotne. Niekiedy to właśnie przerzedzenie fryzury jest pierwszym symptomem rozmaitych problemów ze zdrowiem. Jakie choroby powodują wypadanie włosów?

Oto najczęstsze przyczyny wypadania włosów:

• niedobory pokarmowe (zwłaszcza dotyczące żelaza, witamin z grupy B, witaminy D, cynku, selenu, aminokwasów)
• niedoczynność lub nadczynność tarczycy
• niektóre schorzenia autoimmunologiczne
• niektóre infekcje
• stosowanie niektórych leków (na nadciśnienie, cytostatyków, leków przeciwzakrzepowych, metotreksatu, leków immunosupresyjnych)
• stres
• choroby owłosionej skóry głowy (liszaj płaski, twardzina ograniczona, łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca, grzybica
• nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych
• insulinooporność i cukrzyca

W związku z tak zróżnicowanym podłożem wypadania włosów zawsze wskazana jest konsultacja z lekarzem i przeprowadzenie dokładnej diagnostyki. Jakie badania trzeba zrobić, gdy wypadają włosy i jakich informacji dostarczają te badania?

Wypadanie włosów — jakie badania warto wykonać?

Jeśli zauważymy, że wypada nam więcej włosów niż zwykle, warto udać się do laboratorium i wykonać odpowiednie badania krwi.

Ponieważ częstą przyczyną wypadania włosów jest anemia, zalecane jest wykonanie morfologii, poziomu żelaza i ferrytyny oraz witaminy B12. Niedobór żelaza jest jedną z najczęstszych przyczyn anemii. Aby móc dokładnie ocenić poziom tego pierwiastka w organizmie, należy przede wszystkim skoncentrować się na wyniku badania ferrytyny.

Pula żelaza obecnego we krwi podlega licznym zmianom, związanym z fizjologicznym obiegiem żelaza w organizmie, a także - wielkością aktualnej podaży pierwiastka wraz z dietą i suplementami. Znacznie bardziej stabilnym parametrem jest ferrytyna, czyli białko określające wielkość komórkowych zapasów żelaza.

Spadek poziomu ferrytyny bardzo często towarzyszy nadmiernemu wypadaniu włosów, za wartość graniczną uznano 50. Jest to minimalny poziom ferrytyny, poniżej którego włosy będą znacznie osłabione i mogą w nadmiarze wypadać. Optymalna wartość to około 100.

Kolejne polecane badania obejmują parametry tarczycowe. Niedoczynności czy nadczynności tarczycy może towarzyszyć przerzedzenie fryzury.  Ocenie pracy tarczycy służą następujące badania:

• TSH
• hormony tarczycy fT3 i fT4
• przeciwciała antyTPO i antyTG

Kolejne badania, które warto wykonać w celu określenia przyczyny wypadania włosów to badania hormonalne: prolaktyna, LH i FSH, estradiol, 17-OH- progesteron, testosteron wolny i całkowity oraz DHT. Tego typu badania pozwalają zdiagnozować zaburzenia w poziomie męskich i żeńskich hormonów płciowych.

Dodatkowo kobiety powinny wykonać badania w kierunku insulinooporności, gdyż nadmiarowi androgenów często towarzyszą zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Badania w kierunku insulinooporności to glukoza i insulina oraz wskaźnik HOMA.

Dodatkowe analizy krwi, które warto wykonać to poziom kwasu foliowego, witaminy D, elektrolitów.

Poza badaniami krwi, wskazana jest także wizyta u trychologa. Jest to specjalista zajmujący się włosami oraz skórą głowy. Dysponuje on odpowiednimi narzędziami umożliwiającymi ocenę stanu skóry głowy i mieszków włosowych.

Trichoskopia to badanie skóry głowy i mieszków włosowych przy pomocy specjalnego urządzenia — trichoskopu, który jest rodzajem powiększającej kamery połączonej z komputerem. Badanie pozwala na określenie obszarów o największym stopniu utraty włosów (wypadanie włosów z tyłu głowy, wypadanie włosów na czubku), obecność stanu zapalnego lub bliznowacenia, miniaturyzacji mieszków włosowych.

Kolejne cenne badanie to trichogram, polegający na ocenie wyglądu całych włosów  z cebulkami. Pozwala to określić ilość włosów w poszczególnych fazach wzrostu. Należy pobrać około 100 włosów z cebulkami, rosnących na obszarze wzmożonego wypadania włosów. Są one następnie oglądane pod mikroskopem.

Odpowiednia analiza trychologiczna włosa dostarcza bardzo cennych informacji o potencjalnych przyczynach wypadania włosów. Przykładowo — wypadanie włosów bez cebulek może przemawiać za ich łamliwością w efekcie niewłaściwej pielęgnacji. Miniaturyzacja mieszków włosowych sugeruje łysienie androgenowe, a bliznowacenie mieszków włosowych — stan zapalny lub proces autoimmunologiczny.

Wypadanie włosów - jak powstrzymać?

To, w jaki sposób zatrzymać wypadanie włosów zależy od przyczyny problemu. Niekiedy wystarczy zmienić rutynę pielęgnacyjną i wzbogacić dietę w określone produkty. Jednak czasem konieczne jest zdiagnozowanie, jakie choroby powodują wypadanie włosów i wyleczenie podstawowego zaburzenia zdrowotnego.

Bez względu na przyczynę wypadania włosów, dobrze jest zadbać o odpowiednią ich pielęgnację, właściwą dietę i suplementację, ponadto warto zwrócić uwagę na skuteczne zabiegi kosmetologiczne.

Dieta na wypadanie włosów

Jeśli zauważymy nasiloną utratę włosów, dobrze jest zadbać o wzbogacenie diety o takie produkty jak warzywa, owoce jagodowe, ryby, oleje tłoczone na zimno, orzechy, nasiona i pestki, strączki i pełne ziarna zbóż. Stanowią one bogate źródło licznych witamin, składników mineralnych, antyoksydantów, nienasyconych kwasów tłuszczowych i białka. Związki te stanowią budulec włosa, odpowiadają za łagodzenie stanów zapalnych, wspomagają prawidłowe funkcjonowanie skóry i mieszków włosowych.

Unikać należy natomiast cukru, gdyż nasila on stany zapalne i pobudza aktywność gruczołów łojowych. Taki niekorzystny wpływ wykazują także wszelkie wysokoprzetworzone produkty.

Suplementy na łysienie

Nasilone wypadanie włosów to wyjątkowy stan, w którym organizm wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na wiele związków aktywnych. Wówczas doskonałym uzupełnieniem diety są odpowiednie suplementy na wypadanie włosów. Szczególnie godne uwagi związki to:

• witamina D
• witaminy z grupy B
• żelazo
• miedź
• magnez
• mangan
• cynk
• selen
• aminokwasy siarkowe
• nienasycone kwasy tłuszczowe
• ekstrakt z kiełków grochu zwyczajnego
• ekstrakty ziołowe (pokrzywa, skrzyp, bambus).

Domowe receptury na wypadające włosy

W codziennej pielęgnacji włosów warto sięgnąć po domowe receptury wzmacniające włosy. Oto kilka propozycji:

Zabiegi wzmacniające włosy

Gabinety medycyny estetycznej i kosmetologii oferują szereg bardzo skutecznych zabiegów wzmacniających włosy. Ich działanie koncentruje się na pobudzeniu krążenia krwi w skórze głowy i aktywowaniu pracy mieszków włosowych. Oto propozycje najskuteczniejszych zabiegów:

• Dermapen, czyli zabieg polegający na intensywnym nakłuwaniu skóry głowy aparatem wyposażonym w mikroigiełki; głębokość nakłuć jest kontrolowana; taka procedura pobudza procesy regeneracyjne, aktywuje krążenie krwi w skórze głowy, a jeśli jednocześnie na skórę aplikowany jest preparat odżywczy, wówczas znacznie łatwiejsze jest penetrowanie związków aktywnych w głąb skóry
• karboksyterapia, czyli ostrzykiwanie skóry głowy dwutlenkiem węgla; dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, dzięki czemu do mieszków włosowych dociera więcej tlenu i związków odżywiających mieszki
• osocze bogatopłytkowe, czyli zabieg polegający na pobraniu próbki krwi od pacjenta i odwirowaniu jej w celu pozyskania osocza bogatopłytkowegpo; jest to koncentrat czynników wzrostu, płytek krwi i związków odżywczych, którym ostrzykiwana jest skóra głowy
• mezoterapia igłowa, polegająca na wprowadzeniu preparatów odżywczych na drodze iniekcji skóry głowy
• laseroterapia, czyli poddawanie skóry głowy działaniu światła czerwonego; podczas zabiegu dochodzi do intensywnego pobudzenia miejscowego krążenia krwi

Poza ogólnymi zaleceniami dotyczącymi wzmocnienia włosów na drodze modyfikacji sposobu żywienia i wdrożenia odpowiedniej pielęgnacji, konieczne jest działanie ukierunkowane na wyeliminowanie podłoża problemu. Dlatego poniżej przedstawiam kilka częstych przyczyn wypadania włosów podpowiadając, jak zahamować wypadanie włosów w poszczególnych przypadkach.

Wypadanie polekowe włosów

Za nasilone wypadanie włosów mogą odpowiadać niektóre leki. Mowa o lekach oddziałujących niekorzystnie na krążenie krwi w obrębie skóry głowy, zaburzających poziom hormonów, uszkadzających macierz mieszków włosowych.

Które leki powodują wypadanie włosów? Oto lista tych najważniejszych:

• chemioterapeutyki
• antydepresanty
• leki na nadciśnienie (głównie beta-blokery)
• doustna antykoncepcja hormonalna
• leki przeciwdrgawkowe
• leki immunosupresyjne
• retinoidy
• metotreksat
• leki przeciwzakrzepowe

Co najważniejsze, wypadanie włosów po lekach pojawia się około 3 miesięcy od ich zastosowania, co może utrudniać powiązanie faktu osłabienia włosów z zażywaniem określonych preparatów.

Aby powstrzymać taki typ łysienia, należy przedyskutować z lekarzem, który przepisał lek kwestię zamiany go na inny. Ponadto można wdrożyć ogólne metody wzmacniania włosów - dietę, suplementację, pielęgnację.

Wypadanie włosów a stres

O negatywnym wpływie stresu na organizm powiedziano już chyba wszystko. Warto uzupełnić te informacje o fakt, iż narażenie na stres, zarówno przewlekły, jak i jednorazowy może prowadzić do przerzedzenia fryzury. Wypadanie włosów z nerwów wynika z pojawienia się niekorzystnych zmian hormonalnych, nasilenia stanów zapalnych, zaburzeń w cyklu wzrostu włosów.

Psychogenne wypadanie włosów może pojawić się do kilku miesięcy od zadziałania czynnika stresowego i utrzymuje się przez kilka kolejnych miesięcy. Dlatego - w myśl zasady „lepiej zapobiegać, niż leczyć” - dobrze jest opanować odpowiednie techniki redukowania stresu. Można tu wymienić oddychanie przeponowe, masaże, aromaterapię, a także suplementowanie adaptogenów, np. Ashwagandhy.

Ciąża i poporodowe wypadanie włosów

W okresie ciąży mają miejsce liczne zmiany hormonalne, które mogą wykazywać korzystny wpływ na stan włosów. W efekcie wzrostu poziomu estrogenów dochodzi do wzmocnienia włosów, które stają się grube i lśniące. Jednak pamiętać należy, że ciąża to stan zwiększonego zapotrzebowania na liczne związki odżywcze. Aby zapobiec rozwojowi niedoborów pokarmowych, manifestujących się m.in. nasilonym wypadaniem włosów, konieczne jest stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety.

Po ciąży może dojść do pogorszenia kondycji włosów i pojawienia się łysienia poporodowego. Jest to efekt współwystępowania kilku czynników, w tym spadku poziomu estrogenów, stresu, niewysypiania się, niedoborów pokarmowych towarzyszących karmieniu piersią. Zazwyczaj tego typu wypadanie włosów trwa przez kilka miesięcy, po czym samoistnie ustępuje.

Androgenowe wypadanie włosów

Jedną z najczęstszych postaci wypadania włosów jest łysienie androgenowe. Za ten typ nasilonej utraty włosów odpowiadają zaburzenia dotyczące męskich hormonów płciowych. U mężczyzn kluczowe znaczenie mają predyspozycje genetyczne, zwiększające wrażliwość mieszków włosowych na działanie DHT. Jest to dihydrotestosteron, czyli aktywna postać testosteronu. Jego działanie na mieszki włosowe jest wyjątkowo niekorzystne, prowadzi bowiem do ich miniaturyzacji mieszków i wypadania włosów.

Łysienie androgenowe u kobiet zazwyczaj wynika z zaburzenia równowagi między żenskimi a męskimi hormonami płciowymi. Mowa m.in. o menopauzie czy zespole policystycznych jajników, którym towarzyszy wzrost poziomu testosteronu.

Ten typ łysienia dość łatwo rozpoznać, analizując obszary głowy, na których obserwowane jest przerzedzenie owłosienia. W przypadku mężczyzn obserwowane jest powstanie zakoli w okolicy skroni, a także na czubku głowy. Zazwyczaj dochodzi do całkowitego wyłysienia na tych obszarach. Z kolei u kobiet obserwowane jest przerzedzenie fryzury w okolicy czoła i wzdłuż przedziałka.

Zahamowaniu androgenowego wypadania włosów sprzyja przywrócenie równowagi hormonalnej. Pomocne mogą być ponadto suplementy z palmą sabałową i śliwą afrykańską, a także stosowane miejscowo wcierki z minoksidilem.

Pobierz darmowego e-booka o diecie śródziemnomorskiej:

B-complex (formy metylowane)

35 zł

Do koszyka

Włosy

45 zł

Do koszyka

Żelazo 3 formy z witaminą C

29 zł

Do koszyka