Czy kawa odwadnia, wypłukuje magnez, wchodzi w interakcje z lekami?

Marek Skoczylas

Kawa to napar rozpowszechniony na całym świecie, codzienna jej konsumpcja to ponad dwa miliardy filiżanek! Kawa wykazuje działanie pobudzające i to jest główny powód, dla którego jej spożycie jest tak wysokie.

Ale można spojrzeć na ten napar przez pryzmat jego licznych właściwości prozdrowotnych, które udowodnione zostały badaniami naukowymi. Mowa zwłaszcza o korzystnym wpływie na układ sercowo-naczyniowy czy nerwowy. Aby rozwiać wszelkie wątpliwości, które na przestrzeni lat narosły wokół kawy, udzielę odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania o kawie.

Kawa rozpuszczalna czy mielona?

Kawa rozpuszczalna to nic innego jak wysuszony ekstrakt zwykłej kawy. Proces ten polega na zaparzeniu zmielonych ziaren kawy i całkowitym usunięciu wody z takiego naparu na skutek suszenia rozpyłowego lub też liofilizacji. Dzięki temu powstaje końcowy produkt w postaci rozpuszczalnego w wodzie proszku, czyli kawa rozpuszczalna.

Co istotne, badania wskazują, że kawa rozpuszczalna cechuje się podobną zawartością cennych przeciwutleniaczy w porównaniu do kawy mielonej. W jednym z badań ustalono nawet, że kawa rozpuszczalna zawiera nawet więcej związków fenolowych, a w tym pochodnych kwasu chlorogenowego w porównaniu do zwykłej kawy.

Czy kawa z mlekiem jest zdrowa?

Wiele osób sięga wyłącznie po kawę z mlekiem. Jednak wokół takiego połączenia narosło sporo niedomówień. Czy taka kawa jest zdrowa? Dodatek mleka do kawy pozostaje bez wpływu na działanie kofeiny, może natomiast ograniczać biodostępność kwasu chlorogenowego i innych polifenoli.

Oznacza to, że kawa czarna jest opcją zdrowszą niż ta z dodatkiem mleka. Ponadto picia mleka unikać powinny osoby z nietolerancją laktozy — a osoby te stanowią spory odsetek dorosłej populacji.

Czy kawa przerywa post?

Czarna kawa bez dodatków pozbawiona jest kaloryczności, a także zawartości węglowodanów, zatem pozostaje bez wpływu na przerwanie postu. Jednak kawa z mlekiem przerywa post, zatem jej picie np. na czczo, przed rozpoczęciem okna żywieniowego skróci czas trwania postu.

Podobnie jest w przypadku kawy z cukrem, a także słodzikiem — także tym o zerowej kaloryczności. W tym drugim przypadku możliwe jest wywołanie w organizmie podobnych reakcji fizjologicznych jak po spożyciu posiłku. Mowa o wydzieleniu insuliny przez trzustkę w efekcie skojarzenia przez mózg słodkiego smaku z faktem przyjęcia węglowodanów.

Zatem nawet wówczas, gdy słodzik pozbawiony jest zawartości węglowodanów i brak jest efektu zwiększenia poziomu glukozy we krwi, to mózg w oczekiwaniu na wzrost glikemii (kojarzony ze słodkim smakiem) pobudzi aktywność wydzielniczą trzustki. Jest to tzw. uwalnianie insuliny w fazie głowowej.

Czy kawa na czczo szkodzi?

Istnieje powszechne przekonanie, że kawa wypita na pusty żołądek to samo zło. Czy tak jest w rzeczywistości? Faktem jest, że u niektórych osób wypicie kawy o poranku kończy się podrażnieniem śluzówki żołądka, w efekcie czego pojawia się ból brzucha i zgaga.

Jeśli jednak kawa na czczo jest dobrze tolerowana, wówczas brak jest przeciwwskazań do jej picia. Choć i tak najlepiej jest zacząć dzień od szklanki wody.

Ile kawy jest w sam raz?

Tematem licznych dyskusji jest to, ile kawy można wypić w ciągu dnia? Są osoby, którym wystarczy jednak filiżanka małej czarnej, inni z kolei sięgają po ten napar znacznie częściej. Jaka jest optymalna ilość kawy, jaką można wypić w ciągu dnia?

Najczęściej wymieniana jest ilość 3-4 filiżanek dziennie. Dlaczego akurat tyle? Otóż taka ilość jest najczęściej wymieniana w badaniach naukowych oceniających właściwości prozdrowotne kawy. Ponadto za taką ilością filiżanek przemawia prosta matematyka. Bezpieczna ilość kofeiny, jak może być spożyta w ciągu dnia to około 400 mg, czyli dokładnie tyle, ile znajduje się we wspomnianych 3-4 filiżankach naparu.

Czy kawa odwadnia?

Kofeina wykazuje lekkie działanie moczopędne, zatem skojarzenie z odwadniającymi właściwościami kawy samo się nasuwa. Jednak podczas picia umiarkowanych ilości kawy brak jest ryzyka odwodnienia. W badaniach klinicznych wykazano bowiem, że niewielkie pobudzenie diurezy pojawia się podczas przyjęcia jednorazowo wyższych dawek kofeiny, rzędu 200-300 mg.

Ponadto taki efekt obserwowany jest u osób, które sięgają po kawę nieregularnie. Natomiast w przypadku regularnego picia kawy i wypracowania pewnej tolerancji organizmu na kofeinę, brak jest takiego efektu.

Porównując wpływ spożycia takiej samej ilości kawy oraz wody na markery stanu nawodnienia naszego organizmu, wykazano, że kawa ma podobne właściwości nawadniające do wody. Zjawisko to da się wytłumaczyć w bardzo prosty sposób. Każda filiżanka kawy dostarcza wszak ograniczoną objętość wody, która trafia do organizmu i skutecznie uzupełnia ogólny bilans wypijanych płynów.

Czy kawa ma witaminy?

Kawa bez wątpienia uznawana jest za zdrowy napar. Wśród związków aktywnych obecnych w kawie wymienić można m.in.:

kofeinę
kwas połączenie
potas
magnez
wapnia
fosforu
witamin z grupy B

Dzięki sporej zawartości związków aktywnych kawa zasłużyła sobie na to, aby uwzględnić ją w Piramidzie Żywienia. Oczywiście trudno jest uznać kawę za istotne źródło magnezu czy wapnia, ale na pewno jest to napar o określonych walorach odżywczych. A skoro wywołany został temat magnezu i wapnia, pora przejść do kolejnego często zadawanego pytania.

Czy kawa wypłukuje magnez i wapń?

Jedną z niekorzystnych właściwości przypisywanych kawie jest ryzyko rozwoju niedoboru magnezu i wapnia. Zupełnie niesłusznie, gdyż brak jest naukowego potwierdzenia stwierdzenia, jakoby kawa wypłukiwała z organizmu te cenne pierwiastki.

Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu. W efekcie wypicia kawy wydalamy wraz z moczem zaledwie pięć miligramów magnezu. Jednocześnie — napar ten zawiera więcej magnezu niż wspomniane 5 mg, zatem bilans zawsze będzie dodatni.

Podobnie jest w przypadku wapnia. Przyjmując dziennie 2-4 filiżanki kawy, generujemy utratę wapnia z moczem rzędu około 20 mg. Jest to jednak niewielka ilość przy dziennym zapotrzebowaniu na ten pierwiastek, szacowanym na około 800 mg. Ponadto sama kawa także zawiera niewielkie ilości wapnia.

Kawa z kofeiną czy bez?

Kofeina jest bez wątpienia najlepiej przebadanym związkiem aktywnym kawy, odpowiedzialnym za jej właściwości pobudzające, a także prozdrowotny profil działania kawy. Jednocześnie to właśnie kofeina warunkuje gorszą tolerancję kawy u niektórych osób, prowadząc do wystąpienia takich symptomów jak ból głowy, kołatanie serca, drżenie rąk czy rozdrażnienie.

Oznacza to, że osoby z nadwrażliwością na kofeinę, które doświadczają pogorszenia samopoczucia po wypiciu tradycyjnej kawy, powinny sięgać raczej po wersję bezkofeinową. Natomiast przy dobrej tolerancji kofeiny można bez obaw spożyć 3-4 filiżanki kawy dziennie.

Czy kawa zakłóca działanie leków?

Kawa może wpływać na działanie niektórych leków. Nasila działanie niektórych leków przeciwbólowych czy przeciwgorączkowych. Przykładem takiego leku jest np. paracetamol, dlatego też w wielu lekach znaleźć można takie połączenie. Z racji takiego działania synergistycznego kofeiny i niektórych substancji przeciwbólowych, możliwe jest picie kawy podczas zażywania takiego leku. Należy jednak zwrócić uwagę, czy dany lek już zawiera kofeinę.

Odradzane jest jednoczesne zażywanie lewotyroksyny i picie kawy, gdyż może dojść do zaburzenia wchłaniania leku, a tym samym zmniejszenia efektywności jego działania.

Kolejne odradzane połączenie to kawa i teofilina, czyli lek stosowany m.in. w przebiegu astmy. Może wówczas dojść do nasilenia działań niepożądanych leku, takich jak rozdrażnienie, ból głowy czy żołądka.

Ponadto kawa może zaburzać wchłanianie leków przeciwdepresyjnych, osłabiając tym samym ich działanie. Najbezpieczniej jest zachować minimum 2-3 godziny odstępu między wypiciem kawy a zażyciem leku czy suplementu diety.

Pobierz darmowego e-booka ze zdrowymi przepisami:

Proszę, wpisz adres e-mail, na który wyślę plik.

Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych w celu otrzymania wiadomości

Dane będą przetwarzane przez Purelab Marek Skoczylas, ul. Reformacka 6, 35-026 Rzeszów zgodnie z ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną oraz przepisami z zakresu ochrony danych osobowych w celu odpowiedzi na zadane pytanie, przesłanie materiałów informacyjnych, przekazania informacji o produktach i usługach lub przekazania informacji handlowej. Oświadczam, iż podanie przeze mnie danych osobowych jest dobrowolne oraz iż poinformowano mnie o prawie dostępu do moich danych osobowych, możliwości ich poprawiania oraz o prawie odwołania zgody w dowolnym momencie. Dane nie zostaną udostępnione podmiotom trzecim.

Pobieram