Migrena - więcej niż ból głowy. Skąd się bierze i jak ją pokonać?

Marek Skoczylas

Migrena to jedna z najczęstszych postaci bólu głowy. Występuje głównie u kobiet i ma bardzo charakterystyczny przebieg.

Zazwyczaj poprzedzona jest wystąpieniem tzw. aury. Pojawienie się migreny inicjowane jest przez wiele czynników, dlatego ich unikanie stanowi podstawową profilaktykę napadów migrenowych.

Od czego jest migrena i jakie są najskuteczniejsze domowe sposoby na migrenę?

Co to jest migrena?

Migrena to samoistny ból głowy, co oznacza, że brak jest zmian strukturalnych w mózgu, które odpowiedzialne są za występowanie dolegliwości bólowych. Jest to dolegliwość o przewlekłym charakterze, epizody bólu mogą pojawiać się przez całe życie.

Początek choroby objawia się w młodym wieku (przed 40 r. ż. ), kilkukrotnie częściej migrena występuje u kobiet.

Objawy migreny mogą wynikać z mechanizmu naczyniowego, obejmującego gwałtowny skurcz, a następnie rozszerzenie naczyń krwionośnych, co generuje pobudzenie nerwów okołonaczyniowych. Ponadto w powstawaniu bólu mogą mieć udział predyspozycje genetyczne.

Wytypowano wiele czynników, które mogą wyzwalać migreny. Oto te najistotniejsze:

odwodnienie
głód
stres
intensywny wysiłek fizyczny
ekspozycja na intensywne zapachy, głośne dźwięki czy silne światło
zmiany pogody
wahania hormonalne u kobiet (w przebiegu cyklu miesięcznego, menopauzy)
zbyt mała ilość snu
alkohol i papierosy

Najistotniejszą grupą czynników wyzwalających migrenę są czynniki pokarmowe. Wytypowano długą listę produktów, których spożycie może przyczynić się do pojawienia się migrenowego bólu głowy. Te najważniejsze to:

produkty zawierające kofeinę — choć umiarkowane ilości kofeiny mogą działać przeciwbólowo, jej nadmiar lub nagłe odstawienie może prowadzić do migreny. Kofeina występuje nie tylko w kawie, ale także w herbacie, napojach energetycznych i niektórych gazowanych napojach.
produkty z wysoką zawartością tyraminy (znajdziemy ją w marynowanych i wędzonych rybach, serach długo dojrzewających i pleśniowych, bulionach mięsnych, dojrzałych bananach i awokado oraz produktach z drożdżami.)
produkty wysokoprzetworzone, zwłaszcza obfitujące w glutaminian sodu oraz syntetyczne barwniki i aromaty (między innymi słone przekąski, zupy instant, mix przypraw, gotowe sosy czy fastfood.
napoje alkoholowe – szczególnie czerwone wino i piwo zawierają histaminy i tyraminy, które mogą zwiększać ryzyko migreny.

Wszystkie wymienione czynniki działają jak iskra, która padając na podatny grunt, rozpętuje gwałtowny pożar. Dochodzi wówczas do zmian napięcia ścian naczyń krwionośnych w mózgu, jak i burzy neuroprzekaźnikowej. Aby dokładnie wytypować, jakie czynniki wyzwalają napady migrenowe, wskazane jest prowadzenie tzw. dzienniczka migrenowego.

Objawy migreny

Klasyczna migrena obejmuje aż cztery fazy:

fazę zwiastunową (objawy prodromalne)
aurę
ból głowy
objawy postdromalne

Faza zwiastunowa migreny może poprzedzać ból głowy nawet o 48 godzin. Może pojawić się ogólne pogorszenie samopoczucia, drażliwość, zaburzenia apetytu, problemy z koncentracją.

Aura to neurologiczne objawy bezpośrednio poprzedzające ból głowy i ustępujące wraz z początkiem migreny. Można tu wymienić m.in.:

drętwienie i mrowienie palców, ust, języka
zaburzenia widzenia, mające najczęściej charakter mroczków przed oczami
zaburzenia mowy
osłabienie siły mięśniowej
przejściowy niedowład połowiczy

Aura pojawia się kilka-kilkadziesiąt minut przed wystąpieniem bólu głowy i takie zjawisko dotyczy średnio 25% osób dotkniętych migrenami. Migrena z aurą określana jest często jako migrena oczna.

Warto wspomnieć o jeszcze jednej postaci migreny, jaką jest migrena brzuszna. Wówczas klasycznym objawom migreny towarzyszy silny ból brzucha.

Właściwy atak bólu pojawia się stopniowo i równie stopniowo ustępuje. Zazwyczaj trwa kilka godzin, choć możliwe jest utrzymywanie się bólu nawet do 72 godzin. Oto cechy bólu migrenowego:

jednostronny
pulsujący
o umiarkowanym lub silnym charakterze

Bólowi może towarzyszyć kilka innych objawów, w tym nudności i wymioty, nadwrażliwość na światło i hałas, a także nadwrażliwość na dotyk.

Po ustąpieniu bólu pojawia się wyczerpanie, ponadto fazie postdromalnej mogą towarzyszyć problemy z koncentracją oraz wahania nastroju.

Domowe sposoby na migrenę

Podobnie jak w przypadku każdego innego bólu głowy, w przebiegu migreny należy zadbać o odpoczynek i wyciszenie, warto najlepiej w zacienionym pomieszczeniu. Pomocne mogą być zimne okłady na czoło i skronie, a także wdychanie olejków eterycznych: lawendowego, miętowego czy z kadzidłowca.

Godna uwagi jest pasta goździkowa, którą należy aplikować na czoło podczas bólu. Do jej przyrządzenia potrzebna jest 1/4 łyżeczki sproszkowanych goździków oraz łyżeczka olejku cynamonowego.

W literaturze naukowej znaleźć można badania, które potwierdzają skuteczność kilku naturalnych substancji w profilaktyce i leczeniu bólu migrenowego. Oto kilka najciekawszych:

stosowanie złocienia maruna w dawce 6,25 mg trzy razy dziennie przez okres 28 dni przyczyniło się do zredukowania liczby napadów migrenowych
suplementowanie koenzymu Q10 pozwala zarówno na zmniejszenie częstotliwości napadów migrenowych (profilaktyka), jak i złagodzenie bólu migrenowego (leczenie objawowe); w badaniach klinicznych stosowano zróżnicowane dawki koenzymu Q10, od 100 do 800 mg
suplementowanie cytrynianu magnezu w dawce 600 mg dziennie redukuje częstość występowania bólu migrenowego
suplementowanie witaminy B2 w dawce 400 mg dziennie przez okres trzech miesięcy przyczyniło się do rzadszego występowania migren oraz złagodzenia nasilenia bólu i skrócenia czasu jego trwania
podawanie migrenowcom wyciągu z lepiężnika różowego w dawce 50 mg dwa razy dziennie przez 3 miesiące może skrócić częstotliwość migren nawet o 60%

Warto sięgnąć ponadto po Ginkgo biloba, witaminę D czy imbir. Wiele mówi się także o wysokiej skuteczności akupunktury jako metody łagodzenia bólu migrenowego.

Zapraszam do obejrzenia tego odcinka: