Anemia - badania krwi, które musisz wykonać

Anemia jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń hematologicznych. Przyczyny anemii to m.in. krwawienia (np. z przewodu pokarmowego czy obfite miesiączki), niedobór żelaza, niedobór witaminy B12, a także hemoliza, czyli rozpad krwinek czerwonych. Jakie badania robi się na anemię?

Badania na anemię umożliwiają potwierdzenie obecności niedokrwistości, a także określenie jej przyczyny. Co nasuwa podejrzenie, że pojawiła się anemia? Objawy są dość charakterystyczne i mogą występować pojedynczo lub w większym nasileniu. Objawy niedokrwistości charakterystyczne dla anemii o każdym podłożu to:

• osłabienie i senność
• bóle i zawroty głowy
• nadmierne wypadanie włosów
• łamliwość paznokci
• bladość skóry
• kołatanie serca
• problemy ze snem
• pogorszenie pamięci i koncentracji

Dodatkowo w przebiegu anemii megaloblastycznej, rozwijającej się w efekcie niedoboru witaminy B12 i/lub kwasu foliowego obecne są objawy neurologiczne. Można tu wymienić m.in. mrowienie i drętwienie, zaburzenia równowagi, spadek napięcia mięśniowego, stany depresyjne czy uczucie prądu przechodzącego wzdłuż kręgosłupa podczas pochylenia głowy do przodu.

Wystąpienie choćby kilku ze wspomnianych objawów powinno skłonić do wykonania odpowiedniej diagnostyki. Czy w morfologii wyjdzie anemia? Jest to podstawowe badanie, które warto wykonać przy podejrzeniu niedokrwistości.

Do rozpoznania anemii konieczne jest wykazanie w morfologii obniżonej wartości hemoglobiny oraz zmniejszonej liczby krwinek czerwonych. Zazwyczaj poziom hemoglobiny u kobiet powinien wynosić 12-16 g/dl, a dla mężczyzn 13-18 g/dl. Z kolei prawidłowe wartości liczby krwinek czerwonych RBC dla kobiet i mężczyzn to odpowiednio 3,5-5,2x10^6/mikrolitr oraz 4,2-5,4x10^6/mikrolitr.

I tu ważna uwaga, dotycząca zarówno tych parametrów, jak i pozostałych omawianych w dalszej części tekstu- ostatecznej interpretacji zawsze dokonujemy w oparciu o przedział norm podany na wyniku badania i opracowany przez dane laboratorium.

Warto ponadto zwrócić uwagę na wielkość parametru MCV, informującego o objętości krwinki czerwonej. Wielkość tego parametru może wiele wyjaśnić w kwestii przyczyny anemii. Objętość krwinki MCV powinna być wyższa niż 81 fl oraz niższa niż 99 fl.

Wzrost objętości krwinki czerwonej zazwyczaj wskazuje na niedobór witaminy B12. Z kolei obniżenie wartości tego parametru najczęściej wskazuje na niski poziom żelaza. Aby ostatecznie potwierdzić podłoże niedokrwistości, należy zatem oznaczyć poziom witaminy B12, a także żelaza. Prawidłowe wartości to:

- witamina B12 około 200-1000 ng/ml, przy czym interpretacji dokonujemy, uwzględniając tzw. normę funkcjonalną, wynoszącą około 400-500

- żelazo 17,7-35,9 mikromol/l u mężczyzn i 11,1-30,1 mikromol/l u kobiet

Należy także pamiętać o konieczności oznaczenia ferrytyny, gdyż to właśnie ten parametr umożliwia najdokładniejszą ocenę gospodarki żelazowej. Poziom żelaza we krwi podlega częstszym zmianom, np. pod wpływem diety, a ferrytyna jest bardziej stabilnym wskaźnikiem. Ponadto poziom żelaza przez dłuższy czas może być prawidłowy, ale odbywa się to kosztem zubażania tkankowych zapasów żelaza, czyli stopniowym spadkiem poziomu ferrytyny. 

Prawidłowe wartości ferrytyny to te mieszczące się w przedziale 10-200 mikrogramów/l u kobiet oraz 15-400 mikrogramów/l u mężczyzn. I znów- norma funkcjonalna to co najmniej kilkadziesiąt mikrogramów, wartości zbliżające się do dolnej granicy normy wskazują na wyczerpywanie ustrojowych zapasów żelaza. 

Dokładniejsze badania gospodarki żelazowej obejmują ponadto oznaczenie wartości UIBC, TIBC, wysycenie transferyny.